Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego

Abstrakt

Na liczącą niemal 700 stron Polnische Grammatik..., której autor był bibliotekarzem i bibliografem, filologiem, językoznawcą, leksykografem i edytorem, składają się dwie części, mianowicie gramatyka języka polskiego i mały słownik etymologiczny. Każda z części ma własną paginację. Część gramatyczna składa się z 22 rozdziałów, w których autor omawia kolejno: polskie litery, sylaby i wymowę; ortografię; etymologię (odmienne i nieodmienne części mowy); składnię i prozodię. Po gramatyce następuje – wbrew temu, co podaje tytuł dzieła – całkiem spory słownik polsko-niemiecki. Jest to słownik gniazdowy, tj. artykuły hasłowe sporządzone są na podstawie wspólnych gniazd etymologicznych. Przy hasłach autor podaje informacje gramatyczne. Zgodnie z zamysłem Samuela Bandtkiego słownik miał służyć celom dydaktycznym i autodydaktycznym. Wzorem Johanna Christopha Adelunga autor używał w swoim dziele łacińskiej terminologii.
Dzieło doczekało się czterech wydań: wyd. 2 Wrocław 1815; wyd. 3 Wrocław 1818; wyd. 4 Wrocław 1824. Wszystkie kolejne wydania ukazały się we Wrocławiu i zawierały dodatkowo Tirocinium... – część z ćwiczeniami. Polnische Grammatik… powstała na zlecenie księgarni nakładowej Wilhelma Gottlieba Korna we Wrocławiu. Pierwotnie księgarnia zleciła Bandtkiemu przygotowanie nowego poprawionego wydania Gramatyki niemiecko-polskiej (1770) Johanna Christiana Krumbholza. Nie wykluczyła też napisania zupełnie nowej. Bandtkie wybrał tę drugą możliwość.

Anuluj