Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego

Przedmowa oryginalna

Praeclarae indolis magnaeque spei adolescentulis, Michaeli Kerll, Johanni Brandes et Henrico Schwartzwald, patriciis Dantiscanis, discipulis suis carissimis s[alutem] {Grafię tekstu łacińskiego dostosowano do normy przyjętej przez Słownik polsko-łaciński pod red. M. Plezi (Warszawa 1998-1999). Wszystkie zastosowane w starym druku abrewiacje rozwinięto bez dodatkowych oznaczeń, podobnie postąpiono z zapisem ligatur. Wyrazy skracane natomiast oddano w nawiasach kwadratowych. Interpunkcja została zmodernizowana i w miarę możliwości dostosowana do norm obowiązujących we współczesnej polszczyźnie.}.
Qui linguae Polonicae operam dare et progressu in ea aliquem facere cupiunt, ingenui ac nobiles adolescentuli, tribus mihi videntur magnopere opus habere adminiculis, quorum primum praecepta contineat grammaticalia, quae proprietates dictionum et inflexiones demonstrent, cum quibus in incommode coniungeretur dictionarius aliquis Latino-Polonicus vel Polonico-Latinus, unde singularum vocum propria significata peti possent. Alterum, ut autorem aliquem Polonicum vel e Latino in Polonicum translatum in manibus habent, quem assidue legant et relegant, litterarum prorpietates et differentias inde cognoscant et linguam suam ad duram illam et asperam, quam prae se ferre videtur idioma, pronuntiationem paulatim assuefacere discant. Tertium est, ut accedat usus in loquendo, scribendo, vertendo, componendo, ut hac ratione ea, quae praeceptionum auxilio particulatim quasi collecta et asservata sunt in copiosam suppellectilem excresant, habitum comparent et plenam tandem huius linguae cognitionem discentibus suppeditent.
Etsi vero multi etiam absque his, solo usu contenti, mediocriter illam addiscant, tamen ex millibus vix aliquot paucos invenies, qui proprie, exacte et absque verborum et sententiarum mutilatione animi sui sensa proloqui possint. Quanti etiam intersit, ut ex ipsis fundamentis statim ab initio aliquid tradatur et percipiatur, nemo est, qui non intelligat. Cum autem in tanta librorum Polonicorum penuria destitutos vos his adminiculis esse viderem, mearum esse partium arbitratus sum, ut studia et conatus vestros hac in parte pro virili adiuvarem. Collegi igitur et concinnavi compendium hoc brevissimum, primum studii et diligentiae vestrae adminiculum futurum, ex quo ea, quae ad fundamenta huius linguae pertinere videntur, brevi tempore et exiguo labore cognoscere potestis. Non autem animus mihi fuit integram et omnibus numeris absolutam artem conscribere, quod et multi temporis et exiguae utilitatis iste labor esset futurus. Quid enim attinet, hic definire velle, quid nomen sit aut quid verbum, quot unumquodque habeat accidentia et si quae his sunt similia, cum illa ex Latinis iamdudum percepta sint. Verum ea tantum huc congessi, quae huic linguae propria sunt et ad institutum vestrum maximopere conducunt. Hae igitur laborum meorum primitiae, ingenui et nobiles adolescentuli, optimo iure vestrae sunt, tum quia parentes vestri primi autores extiterunt, ut linguae Polonicae studium maioris commoditatis gratia in hoc gymnasium intoroduceretur, tum quia ex singulari benevolentia huis me muneri praefici et locum antecessoris mei surrogari voluerunt, boni ergo consulite primum hoc adminiculum et quandoquidem cum aliis studiis etiam hoc vos coniungere parentes vestri iubent, operam date, ut voluntati et expectationi ipsorum respondeatis diligentiaque vestra et industria reliquis commilitionibus vestris praeatis, ut ita ansque graviorum studiorum iactura aut interruptione ludentes quasi et aliud agentes cognitionem huius linguae una cum ipsis assequamini. Quae reliqua sunt ad studium hoc vestrum necessaria, nisi aliunde haberi possint, prima occasione maturabo. Bene et feliciter valete. Cal[endis] Ianuar[iis] anno 1594.
Nicolaus Volkmarus Polonicae linguae praeceptor
Transkrypcja: Bartłomiej Czarski

Anuluj