Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego

Przedmowa oryginalna

Przedmowa
Sława narodow od kwitnących nauk zawisła. Te zaś w swojej doskonałości zastają rodowity język albo mu jej użyczają. Tym właśnie porządkiem kwitnęły w rożnych krajach nauki, ktorym języki. Jeżeli teraz znajdują się grube narody, zapewne ani nauk, ani gładkości w wymowie nie mają. Arabski język, niegdy w słowa obfitujący, i w samym sobie arcydobrze był ułożony: usilnie bowiem starano się wprzod o wykształtowanie ojczystej mowy, potym o pomnożenie nauk. Czystość hebrajskiego języka przyłączyła sobie mądrość, której ani Egipt wystarczyć nie mogł (lubo tam wiele sprawowała dzielność łaski boskiej). Grecy, w też ślady wstępując, przeszli w naukach insze narody, lecz pierwej o dobre ułożenie i obfitość słow w własnym starali się języku: skąd wyniknęła sposobność do szczerego wyrażenia głębokich myśli. A gdy potym wspomniane  narody bez nauk zostały, języka rodowitego ustała nauka, tak zgrubiały, że ludzie mądrzy, pragnąc dociec głębokości w zdaniach dawnych pisarzow, z wielką pracą wprzod muszą się uczyć słow zaniedbanych i mowy. Sam łaciński język, lubo całemu światu jest pospolity a dla nieprzerwanego używania zdałby się utrzymować w własnej porze, przecież dla zaniedbanej pilności tak się oddalił od pierwszej powagi i rzetelności, że ją doskonali nauczyciele przywrócić mają nadzieję, ale nie mogą. Rowną pracę podejmują teraz godni a szczerze kochający swoją ojczyznę synowie, starając się usilnie o doskonałość polskiej wymowy. A gdy już wiele poprawili błędow (ktore przez nieostrożność wtargnęły), cieszyć się mogą w kwiecie niezawodnym pracy swojej owocem. Tym chęciom, gdy każdy chce według możności dopomagać, odważam się i ja własne do roztrząśnienia podać Zdania. Mało wprawdzie mogą dopomodz tak zacnej pracy, kto jednak wspaniały gmach wystawia, bez pomocnika obejść się nie może, ktory, lubo się mniej przyda do dzieł wybornych, przynajmniej w tym pracą swoją dopomodz może, aby zabawnym doskonalszemi robotami plac uprzątnął do pośpieszenia w robocie. A na to tylko następujące Zdania moje przydać się mogą.  
Potrzeba najpierwej poprawić na swoich miejscach tej książki, według wydrukowanych na końcu omyłek, niżeli kto będzie czytał. Mniejsze błędy, jako zupełne i niedoskonałe przedziały (periodos, commata) Łaskawy Czytelnik sam poprawi.   
Transkrypcja: Wanda Decyk-Zięba

Anuluj